Erik ten Hag geeft Manchester United meer vragen dan antwoorden nu de Rode Duivels verre van stabiel lijken

Als je de Manchester City’s 3-0 overwinning op Manchester United op Old Trafford op zondag, maak je dan geen zorgen. Het is een wedstrijd die je al tientallen keren hebt gezien. De toppredatoren van Pep Guardiola komen een tegenstander tegen die zo ver van hun niveau afstaat dat ze niet anders kunnen dan zich een tijdje uitleven, spelen met hun prooi voordat ze de beslissende klappen uitdelen. Voor het team dat over een paar jaar een miljard dollar aan inkomsten zou moeten genereren, hoef je alleen maar te lezen Fulham, Rode Ster Belgrado of Young Boys.

Gezien dat feit is het misschien niet zo moeilijk als je zou denken om Erik ten Hag’s beoordeling van de prestatie van zijn ploeg na de wedstrijd te geloven. Het plan, zo benadrukte hij, was gegaan zoals hij wilde, in ieder geval in de eerste helft. Dit was een plan waarin United niet veel meer had gecreëerd dan een paar halve counters, momenten om Old Trafford op hun pootjes te krijgen in hoop in plaats van verwachting, en uitstekende kansen had laten liggen naast de omstreden penalty die Rasmus Hojlund toegegeven. Op een andere dag was dat misschien niet gebeurd. Op een andere dag had Andre Onana misschien niet goed gered op kopballen van Erling Haaland en Phil Foden of de eerste zou de rebound hebben ingeleverd toen de laatste werd geweigerd.

Dit gebeurt er als je het beste van het beste tegenkomt. Alternatieve verhalen schieten door je hoofd: we zouden ermee weggekomen zijn als die vervelende VAR er niet was geweest. In het koude licht van de dag moet je echter concluderen dat als je precies vier verwachte doelpunten (xG) hebt tegen gekregen en drie echte, als je 21 tegen 7 bent uitgeschoten, als John Stones voltooide meer passes in jouw strafschopgebied dan het hele United team deed in dat van City — bijna elke andere vertakkende tijdlijn eindigt ook in een nederlaag. De beste plannen van Ten Hag hadden misschien toch niet veel uitgemaakt.

Verontrustender dan deze eenmalige wedstrijd tegen een superieure tegenstander is hoe Ten Hag aankijkt tegen het vegen van zijn ploeg. Hier komen twee specifieke discussiepunten na de wedstrijd aan bod met dreunende bezorgdheid, niet meer dan zijn volharding dat het algemene traject van zijn United-ploeg omhoog gaat. Op de vraag of hij blij was met de richting die zijn team opging, zei de Nederlander: “Dat vraag je na de wedstrijd van vandaag tegen City, maar de drie wedstrijden daarvoor hebben we gewonnen en de spirit is erg goed, de vechtlust is erg goed. Dus ja, ik denk dat we op de goede weg zijn.

“De start (van het seizoen) was moeilijk, maar we zijn op de weg omhoog.”

Nu kan Ten Hag natuurlijk moeilijk zeggen dat zijn ploeg in een doodsspiraal zit en dat het allemaal zijn schuld is, maar als managers een verhaal proberen te verkopen dat gebaseerd is op illusies, maken ze het alleen maar erger voor zichzelf. Om hun drie overwinningen voorafgaand aan de derby te gebruiken om hun beweringen over vooruitgang kracht bij te zetten, suggereert niet dat hij een coach is die zulke hoge eisen stelt aan zijn spelers terwijl hij vergelijkbare verwachtingen van zichzelf heeft. Meer dan een uur lang stonden ze achter tegen Brentford vóór Scott McTominay haalde een konijn uit de hoed. Er vielen bijna punten naar Sheffield United en Kopenhagen. Als dat vooruitgang is, dan ligt de lat te laag.

Al even verbijsterend was Ten Hag’s volharding tegenover de Nederlandse televisie dat “het voetbal dat we bij Ajax speelden, we hier nooit zullen spelen.” Nogmaals benadrukte hij zijn visie dat United een team moet zijn dat op de counteraanval speelt, nadat hij in de zomer had gezegd dat hij wilde dat zijn spelers “het beste overgangsteam ter wereld” zouden worden. Een bewonderenswaardige visie voor United, zelfs als ze hem hebben ingehuurd voor het balbezit en de pressie die hij bij Ajax heeft gedaan (als ze de overgang van de elite wilden, zouden ze dan geen coach hebben gekozen in de vorm van Antonio Conte?)

Maar stel je voor dat de visie van Ten Hag tot leven wordt gebracht in glorieus technicolor. United krijgt Marcus Rashford terug in de groove van vorig seizoen en Bruno Fernandes brengt meer dan de nukkigheid die maar al te vaak kenmerkend is voor zijn grootste wedstrijden. Dat team heeft meteen een plan B nodig, iets waar ze op terug kunnen vallen als tegenstanders snel concluderen dat ze het niet gaan riskeren om mannen naar voren te sturen en op de counter ten onder te gaan. Nu al doen teams als Sheffield United en Kopenhagen dat; zij zijn voor Manchester United wat Manchester United is voor Manchester City. Hoe vaak heeft dit team onder het bewind van de huidige manager een tegenstander neergehaald die zich in het strafschopgebied ophoudt?

Dat de mindere ploegen zo zelden worden verslagen, verklaart in ieder geval voor een deel waarom de resultaten van Ten Hag in de Premier League er veel minder rooskleurig uitzien als je onder de motorkap gaat kijken. United heeft misschien wel de op twee na meeste punten in de eredivisie sinds zijn aanstelling (hun 90 punten zijn 18 minder dan Ten Hag). Arsenal en 23 minder dan Manchester City), maar over 48 wedstrijden hebben ze een doelsaldo van +10, de helft van dat van Tottenham, een zesde van dat van Arsenal. De negende beste aanval als het gaat om gescoorde doelpunten en de tiende beste als het gaat om tegendoelpunten — zesde en elfde als het gaat om xG voor en tegen zonder penalty’s — die op de een of andere manier de op twee na meeste punten oplevert? Dat kan nooit blijven duren.

Met individueel talent en een voorliefde voor late dramatiek kom je niet ver, maar waar zijn, zoals Gary Neville zich afvroeg terwijl hij Ten Hag met hand en tand verdedigde, de “herhaalde patronen” die je ziet als je naar City, Arsenal of Ten Hag kijkt? Liverpool? Al die teams hebben transitie als een veer op hun boog, niet als de basis van hun voetballende identiteit.

Nu zou Neville moeten opmerken in wat voor uitdagende omgeving Ten Hag terecht is gekomen. Daar zou hij recht op hebben. Gedurende het grootste deel van de ambtstermijn van de manager heeft Manchester United op de markt gestaan. Faciliteiten die de beste van de klas waren toen de Glazers de club kochten, zijn verschrompeld. De weinige structuur die er is boven de hoofdtrainer is consequent ontoereikend gebleken toen United ingrijpende beslissingen moest nemen op en naast het veld. De verspilling op de markt van de afgelopen jaren heeft het vermogen van de club om zijn ploeg te versterken belemmerd. De bank van United, waar Anthony Martial en Sergio Reguilon zondag op stonden, ziet er niet alleen ondermaats uit in vergelijking met City. Zou je liever deze spelers aantrekken of Diego Carlos, Youri Tielemans en Leon Bailey, zoals Unai Emery deed voor Aston Villa eerder op de dag?

Het is misschien een bijna onmogelijke klus om United terug te brengen op het niveau van de gloriedagen van Sir Alex Ferguson. Dat betekent niet dat er geen minimumnormen zijn waaraan Ten Hag niet voldoet. De leegte om hem heen heeft de Nederlander in staat gesteld om te rekruteren uit de spelersgroep die hij kent. Er is meer dan 400 miljoen dollar uitgegeven aan spelers als Mason MountAntony, Casemiro en Andre Onana. Zelfs de beste investeringen zouden wel eens gekwalificeerde successen kunnen zijn, zoals Lisandro Martinez. Als Ten Hag zou vertrekken, vermoed je dat zijn opvolger veel van deze recente aanwinsten graag zou verwijderen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan op Old Trafford.

Voorlopig zijn er geen aanwijzingen van bronnen dicht bij United dat de club overweegt om afscheid te nemen van Ten Hag, die veel krediet verzamelde door vorig seizoen de EFL Cup te winnen en zich te kwalificeren voor de Champions League. Sir Jim Ratcliffe mag dan wel van plan zijn om de voetbalafdeling te reorganiseren, maar toen duidelijk werd dat hij de race om een belang had gewonnen, was de boodschap uit zijn kamp dat de manager niet één van degenen was die binnenkort zonder werk zou komen te zitten.

Het is echter zeker tijd voor degenen die Ten Hag steunen om vragen te stellen. Hoe anders zouden ze het afgelopen seizoen en de verandering beoordelen als Rashford niet een paar maanden de bliksem in de fles had gevangen? Zou het plafond verhoogd worden door meer geluk met blessures? Komt de langetermijnvisie van de manager voor de speelstijl van United overeen met die van henzelf? Is er een betere man voor deze baan? En, misschien wel het belangrijkste van alles, is het geen reden tot bezorgdheid als je jezelf zoveel vragen stelt over de geschiktheid van je manager terwijl hij al meer dan een jaar aan de slag is?